Vandaag heb ik in Zutphen een bezoek gebracht aan Jan Fokkelman, expert op het gebied van Bijbelse poëzie en Semitische talen en voor zijn pensionering verbonden aan de universiteit van Leiden. Fokkelman had de moeite genomen het eerste hoofdstuk van mijn dissertatie te lezen en vanuit zijn expertise commentaar te leveren. Prijzenswaardig, gezien het gemeenschappelijk verleden van Fokkelman en Breukelman.
In de jaren ’60 had Fokkelman lessen Syrisch gegeven aan Breukelman in zijn pastorie te Simonshaven. Fokkelman moest daar best wat moeite voor doen, want Simonshaven was een zo goed als onbereikbaar oord per openbaar vervoer. Toen Fokkelman na een les of tien een voorzichtige aanmerking maakte op het gebrekkige schriftelijke Duits van een artikel van Breukelmans hand (‘misschien moet u daar eens iemand naar laten kijken’), werd Fokkelman per briefkaart de deur gewezen. Fokkelman herinnert zich nog hoe daar onderaan de briefkaart een groot geschreven dramatisch VAARWEL! stond.
We hebben samen de Biblia Hebraica bestudeerd. Is Genesis 2:4a (אֵלֶּה תוֹלְדוֹת הַשָּׁמַיִם וְהָאָרֶץ בְּהִבָּרְאָם) nu een opschrift (Breukelman) of een naschrift (Fokkelman)? Moet je הַשָּׁמַיִם וְהָאָרֶץ nu lezen als een genitivus subjectivus of objectivus? Wat is nu eigenlijk het thema van Genesis?
Ik heb een geluidsopname gemaakt van ons gesprek en na mijn korte vakantie ga ik dat nog eens beluisteren en uitwerken. Fokkelman was zo vriendelijk om zijn gedachten over Breukelman op vier (!) A4’tjes op te tekenen. Hij had ter voorbereiding Breukelmans Bijbelse Theologie I/2 gelezen. Fantastisch toch? Na een smakelijke kom snert in de binnenstad kon ik opgetogen huiswaarts.